Kabinet mist historisch besef
naar aanleiding van “PvdA neemt afstand van Ruttes participatiesamenleving”
dinsdag 12 november 2013
Met enige verbazing lees ik dat de PvdA bij monde van Hans Spekman afstand neemt van de participatiemaatschappij als ware het een bedenksel van Mark Rutte. Het lijkt er op dat de partij de afgelopen decennia niet goed heeft opgelet. Immers de kanteling “van verzorgen naar participeren” is toch echt al tijdens Lubbers 2 ingezet. Als theoretisch begin kan de publicatie van ”de nadagen van de verzorgingsstaat (1983)” gelden waarin professor Idenburg het wankele evenwicht tussen oplopende kosten en de steeds geringere betrokkenheid van burgers beschrijft, maar in elk geval werd met de uitvoering begonnen in 1989 met “de sociale vernieuwing”. Tijdens het volgende kabinet, nu met de PvdA aan boord, werd een start gemaakt met voorwaarden en regelingen die het burgers mogelijk moesten maken gemakkelijker maar vooral meer te participeren in de samenleving. De grote steden deelden hun “stadhuizen” op in vele kleintjes dicht bij de burger om zo inspraak te vergemakkelijken. Rijksregelingen werden naar gemeenten geschoven om burgers meer op maat te kunnen bedienen en grote stedelijke welzijnsorganisaties werden op stadsdeelniveau gereorganiseerd. Werkeloos zijn betekende niet langer thuis zitten maar met een Melkertbaan betrokken blijven bij de samenleving om de kans op een nieuwe baan, al dan niet via omscholing, te vergroten. Re-integratie werd het nieuwe credo. Maar ook de WMO is een kind van de participatiegedachte. Het begrip mantelzorg werd gelanceerd. Zelf doen wat je zelf kan en hulp waar hulp geboden is. Een van de laatste producten gericht op participatie van burgers is de maatschappelijke stage. Jonge mensen dienden er vertrouwd mee te worden dat een groot deel van de samenleving drijft op het collectieve talent van burgers en hun bereidheid die “om niet” in te zetten.
Met de economische crisis heeft er een kentering plaats gevonden, dat valt niet te ontkennen. Waar het begon als een ideologie om het evenwicht te zoeken tussen verzorgen en participeren, werd het een ordinaire bezuiniging. Het ging niet langer over het empowerment van of het aanspreken van talenten bij burgers maar over geld. Daarmee dreigen de budgets te verdampen die nodig zijn om burgers te ondersteunen in het maken van de kanteling.
Er ligt een geweldige rol voor de PvdA om het evenwicht te zoeken tussen wat burgers zelf kunnen, wat ze eenvoudig is aan te leren en waar de gehele of gedeeltelijke inzet van professionals nodig blijft.
In 2014 bestaat de participatiesamenleving 25 jaar. Ik reken er op dat de PvdA zorgt dat het een feestje wordt.